VODA KOJU PIJEMO

Podzemne vode koje danas izviru potiču iz drugog klimatskog perioda, iz vremena kada je priroda bila sterilna i nezagađena, pa je njihov kvalitet daleko iznad onih u površinskim tokovima


Kao što je 20. vek bio vek nafte, tako će ovaj 21. pripasti vodi, kažu naučnici. Zna se da bez hrane čovek može da preživi i do mesec i po, a ako ne pije vodu - umire posle samo nedelju dana. Telo novorođenčeta sadrži čak 75 % vode, a kod odraslih ona zauzima oko 60 procenata telesne mase. Kod starijih od 60 leta, taj procenat se smanjuje i na polovinu. Voda je u telu uravnoteženo raspoređena između ćelijske i vanćelijske tečnosti. Ali, dok je kod odraslih veći deo u ćelijama, kod odojčadi je taj odnos pola-pola. Sadržana je u krvi, plazmi, limfi, tkivnim tečnostima, gustim vezivima, hrskavici, kostima, crevima, želucu...

Koliko vode da pijemo?

To zavisi od uzrasta, aktivnosti, klime i hrane koju jedemo. Odrasli treba da piju litar i po do 2 litra dnevno, a deca i aktivni adolescenti i više od toga. Voda se, naravno, unosi u organizam i kroz hranu /neka sadrži značajne količine ove tečnosti/. Voće i povrće, na primer, ima i do 90 % vode. Uz sve, ova voda se lako absorbuje, snabdevajući organizam i mineralima, vitaminima i vlaknima. Ako se dnevno pojedu, recimo, četiri voćke i četiri tanjira povrća, organizmu treba dodati još samo jedan litar vode. Napomena: /reč napomena u drugoj boji/ Unos vode kod dijabetičara mora da se uveća u dogovoru sa lekarom. Vodu treba piti između obroka, jer razređuje želudačne sokove ako se pije tokom jela. To slabi varenje i izaziva težinu i nadutost u stomaku.

Voda za piće sadrži različitu količinu mineralnih supstanci, koje se mogu izračunati kroz takozvani suvi ostatak. On se izražava u miligramima po litru i određuje količinu minerala koji ostanu posle isparenja jednog litra vode na 180 şC. U njemu su uobičajeno natrijum, kalcijum, magnezijum, gvožđe, cink, selen, fluor i jod, materije koje u malim količinama zadovoljavaju potrebe organizma.

Oprez sa filterima

Postoji više komercijalnih verzija prečišćivača za vodu, koji omogućavaju dodatno čišćenje od pesticida, teških metala i obavezno prisutnog hlora. Ali, treba biti oprezan kod korišćenja filtera, posebno onih sa aktivnim ugljem, jer ukoliko njegove granule nisu obložene srebro-nitratom /koji deluje baktericidno/, takav filter može da postane raj upravo za razmnožavanje bakterija. Treba biti oprezan i sa filterima koji funkcionišu na principu visokog pritiska koji vodu tera kroz polupropustivu membranu. Jer, oslobađa vodu štetnih, ali i korisnih minerala.

PODELE

Mineralna voda
Mineralne vode (iz reda podzemnih voda) dobile se naziv po sadržaju mineralnih soli /i drugih specifičnih osobina/ i dele se na:
· vrlo slabo mineralne (50 mg soli po litru)
· slabo mineralne (između 50-100 mg/l)
· mineralne (između 500-1.500 mg/l)
· bogate mineralnim solima (iznad 1.500 mg/l)

Negazirana

Negazirana mineralna voda ne sadrži ugljen-dioksid. Ali ove vode treba razlikovati od tzv. degaziranih prirodnih voda, iz kojih je ugljen-dioksid namerno odstranjen.

Gazirana

Gazirana voda sadrži ugljen-dioksid i može biti prirodna, ili veštačka, nastala dodavanjem mehurića pre flaširanja.

Ako dnevno pojedete četiri voćke i četiri tanjira povrća, organizmu treba da dodate litar /a ne dva/ vode, jer organizam svakoga dana gubi po litar preko pluća i mokrenjem i 200 ml kroz stolicu

Sadrzaj vode u tkivima

mozak 78%
krv 84%
pluća 90 %
kosti 25 %
masnoće 13 %
zubi 2 %


TEMPERATURA

Hladna voda (ispod 8°C) Pospešuje rad bubrega i izlučivanje toksičnih materija iz kože, dajući tenu bolji izgled. Stimuliše lučenje želudačnog soka, povećava crevnu aktivnost i pomaže izlučivanje stolice.

Topla voda (iznad 12 stepeni) Unos tople vode pomoći će da se smanje gorušica, nadutost i podrigivanje. Njome se ispira želudac i smanjuje kiselina.


VREMEPLOV

Zarobljeni vekovi

Voda iz vodovoda, koja se u današnje vreme najviše upotrebljava za piće, proizvodi se višefaznim prečišćavanjem površinskih tokova i hlorisanjem. Izvorske vode su podzemni tokovi do dobine od 2.000 metara, koji se spontano pojavljuju na površini ili se do njih dolazi preko bunara. Njihov kvalitet zavisi od sastava geoloških slojeva kroz koje voda prolazi na svom putu ka površini.

Kvalitet vode obrnuto je proporcionalan njenoj starosti. Vreme koje voda provede u tlu, od momenta ulaska, do ponovnog izlaska na površinu, određuje starost koja se meri desetinama hiljada godina.

Tako podzemne vode koje danas pijemo, zapravo potiču iz sasvim drugog klimatskog perioda. Vremena kada je priroda bila sterilna i nezagađena, pa je njihov kvalitet daleko iznad onih u površinskim tokovima.


ŽEDNE I BEBE

Kod odojčeta do 3 meseca potreba za vodom je veća, jer je razmena materija znatno intezivnija, a onda se opet smanjuju. Njihove dnevne potrebe kreću se:
- do 3 dana 80-100 ml/kg težine
- od 10 dana 125-150 ml/kg
- od 3 meseca 140-160 ml
- šestomesečno odojče 130-155 ml/kg
- devetomesečna beba 125-145 ml/kg

Mada dok se doji odojče dobija veći deo potrebne vode, treba ga obavezno ponuditi između obroka. Kad se u jelovnik ubace i druge namirnice, treba mu vodu davati više puta dnevno i dozvoliti da pije koliko hoće.
Deci nikako ne treba davati gaziranu vodu, niti druge gazirane napitke. Dozvoljeno je da piju flaširanu izvorsku, ili slabo mineralizovanu vodu.


Za dijabetičare

Kod dijabetičara je oštećen celokupni metabolizam, pa treba da piju oligomineralne vode, odnosno vode sa niskim mineralnim sastavom - od 0,5 do 1 gram minerala po jednom litru. Ovakav sastav imaju "vlasinska rosa", "kopaoničanka voda" i "prolom voda". Preporučljive su i za bolesnike na dijalizi, kao i za one kod kojih postoji sklonost za pojavu peska i kamena u bubregu. Hronično zapaljenje bubrega takođe je na listi indikacija za koje se preporučuje ispijanje ovakvih voda. One potpomažu brže ispiranje organizma i oslobađaju telo od toksičnih materija - amonijaka, uree, mokraćne kiseline, kreatinina.


Čaša vode tera boljke

Ako želite da pročistite organizam:
- 1 čaša hladne vode čim se probudite
Ako želite da smršate:
- 1 čaša vode u koju ste dodali par kapi limuna ujutru
Za bolji rad bubrega:
- 1 čaša vode neposredno pre spavanja
Kada boli glava:
- 2 čaše vode


Samo takva

Naša "minakva" jedina je voda u Evropi sa sadržajem joda, neophodnog za stvaranje hormona štitaste žlezde. Dovoljno je dnevno popiti dve čaše ove vode.


Bojler kao filter

Voda iz bojlera je donekle zdravija i čistija od česmovače, jer na povišenoj temperaturi dolazi do isparenja hlornih i drugih štetnih jedinjenja. Ona je i znatno mekša od obične. Treba je sipati u flaše i ostaviti da se ohladi.


DEHIDRACIJA

Organizam svakoga dana, nezavisno od unosa, gubi po litar vode preko pluća, 1 litar mokrenjem i 200 ml kroz stolicu. Ova izlučena voda mora da se nadoknadi u istoj količini, kako ne bi došlo do dehidracije.

VANTELESNA OPLODNJA


Vantelesna oplodnja (VTO) podrazumeva uzimanje jajne ćelije iz tela žene, njenu oplodnju u laboratorijskim uslovima, i vraćanje oplođene jajne ćelije ili embriona u matericu posle nekoliko dana od oplodnje. Metoda je veoma komplikovana i iziskuje posebne uslove, posebnu laboratoriju i opremu kao i uvežbanu ekipu koja se sastoji od ginekologa, embriologa, genetičara, mikrobiologa, medicinske sestre i dr. Zbog ovih okolnosti ova metoda je veoma skupa.

Prva veštačka oplodnja
Od 1978. godine, kada je rođena Lujza Braun, prva beba iz postupka vantelesne oplodnje, ova metoda omogućila je rađanje preko 3,5 miliona dece širom sveta. Ova metoda lečenja bračne neplodnosti se predlaže kada druge metode nisu dale rezultate.

Zahvaljujući sve boljoj savremenoj opremi, vantelesna oplodnja pokazuje visok stepen uspešnosti, koji se kreće od 22% do 40% iznetih trudnoća po jednom pokušaju. Zahvaljujući vantelesnoj oplodnji, od kada je 1992. godine u proceduru ušla metoda mikrofertilizacije (intraćelijske injekcije spermatozoida – ICSI), danas je definitivno razrešen i problem steriliteta muškarca.
Zašto se odlučiti za vantelesnu oplodnju?
Najčešće je razlog za vantelesnu oplodnju neprolaznost jajovoda zbog zapaljenja na njima, tumora ili odstranjenja jajovoda zbog vanmaterične trudnoće ili nekog drugog razloga. To je indikacija za vantelesnu oplodnju u oko 65% slučajeva. Drugi razlozi su: endometrioza, imunološki uzroci steriliteta. Razlozi od strane muškarca su oligospermija, astenospermija i prisustvo većeg broja patoloških oblika spermatozoida.To se sreće u oko 15% slučajeva. Bračni sterilitet gde su oba supružnika zdrava i nije pronađen nijedan razlog za sterilitet, je razlog u oko 10% za veštačku oplodnju.

Pre intervencije osim ginekološkog pregleda radi se ultrazvučni pregled, histerosalpingografija i eventualno histeroskopija radi ispitivanja prostranstva materice i prohodnosti grlića.
Kako se izvodi veštačka oplodnja
VTO podrazumeva stimulaciju jajnika da proizvede više jajnih ćelija koje se u određenom danu ciklusa, pod kontrolom ultrazvuka izvade zajedno sa folikularnom tečnosti i oplode u spoljnim uslovima (odatle i naziv «in vitro fertilizacija»), te potom u obliku oplođene jajne ćelije ili embriona vraćaju u matericu. Za ovaj proces je potrebno imati zdravu matericu normalnog izgleda, kao i normalne jajnike koji će reagovati na datu stimulaciju. Jajovodi nisu potrebni u ovom procesu, što je vrlo važno kod pacijentkinja koje ih nemaju zbog prethodnih operacija.

Za razliku od prirodnog menstrualnog ciklusa gde se do stadijuma zrelog folikula, koji u sebi sadrži jajnu ćeliju sposobnu da bude oplođena, razvije jedan retko dva folikula, u postupku koji nazivamo kontrolisana ovarijalna hiperstimulacija, broj jajnih folikula koji u sebi sadrže zrelu jajnu ćeliju sposobnu da bude oplođena raste na 5, 10 pa i više od 15, u zavisnosti od primenjene šeme indukcije ovulacije i reakcije jajnika na primenjenu terapiju. Kontrolisana ovarijalna hiperstimulacija podrazumeva davanje lekova koji u sebi sadrže prirodne ili sintetske hormone koji su presudni u podsticaju rasta jajnih folikula u kojima se nalaze jajne ćelije. Najznačajniji hormon u podsticaju rasta folikula je FSH (folikulostimulirajući hormon) koji inače stvara hipofiza, endokrina žlezda smeštena na bazi mozga. Pored FSH u taj proces je uključen i drugi hormon koji stvara hipofiza LH (luteinizirajuai hormon). Postoje različite šeme indukcije ovulacije međutim pristup indukciji je krajnje individualan i prilagođen pacijentkinji u cilju postizanja što boljeg odgovora jajnika. Terapija sa Gonadotropnim hormonima započinje drugog dana ciklusa, a količina datog leka je krajnje individualna i zavisi od procene lekara kakva će biti reakcija jajnika na datu količinu hormona. Tokom ciklusa indukcije, obično počev od 6 dana ciklusa, započinje svakodnevno ultrazvučno praćenje rasta i broja folikula koji se razvijaju. Aspiracija sadržaja jajnog folikula se uobičajeno vrši 34-36 sati posle davanja hCG-a (horionskog gonadotropina). Zajedno sa folikularnom tečnošću aspirira se i jajna ćelija.

Dobijene jajne ćelije iz jajnika žene se stavljaju u laboratorijsku posudu u kojoj se nalaze posebni mediji, bliski po sastavu tečnosti u jajovodu, gde se jajna ćelija oplodi spermatozoidima koji su prethodno obrađeni u laboratoriji. Laboratorijska posuda koja sadrži jajnu ćeliju i spermatozoide stavlja se u inkubator koji obezbeđuje permanentnu temperaturu identičnu telesnoj, gde dolazi do njenog spajanja sa spermatozoidom i započinjanja ćelijske deobe. Posle 3-5 dana embrion se uvodi u materičnu duplju posebnim kateterima. Oplođena jajna ćelija počinje da se deli. Otprilike jedna deoba nastupa na 12 sati. Kad embrion ima 4 do 8 ćelija kateterom se ubrizgava u materičnu šupljinu. Tu se embrion usadi za tri do četiri dana. Ukoliko dođe do implantacije embriona u materičnu sluznicu nastaće trudnoća koja se neće razlikovati od prirodno nastale.


Stopa trudnoća kod žena mlađih od 30 godina je 30% i više, a kod žena starijih od 40 godina je manja od 5%.

VOLETI ZNACI ZIVETI

Ljubav je emocija, ali i motiv (strast, potreba, težnja), čija je glavna odlika snažna naklonost subjekta prema nekom privlačnom predmetu, pojavi ili biću. Ljubav prema drugoj osobi uključuje osećanje nežne privrženosti, zaokupljenost njenom ličnošću, zainteresovanost za njene potrebe, želje i misli, nesebičnu brigu za njenu sreću i strasnu želju da odnosi budu što prisniji. Udaljenost ili privremena razdvojenost od voljenog objekta može da rasplamsa osećanje ljubavi.

Postoje, u zavisnosti od objekta, brojne vrste ljubavi: roditeljska, partnerska, sinovljeva, religiozna, narcistička, bratska itd. Potreba za ljubavlju može biti neurotička, sadistička, mazohistička. U psihoanalizi označava libidinalnu strast, istovremeno nežnu, bestelesnu, s jedne, ali i telesnu, čulnu, s druge strane; infantilnu i zrelu; normalnu i abnormalnu, koja je uvek usmerena ka pribavljanju intenzivnog zadovoljstva. Sigmund Frojd (Freud) osećanju ljubavi pristupa sa razvojnog gledišta. Prvi vid ljubavi je primarni narcizam. Sa uspostavljanjem odnosa prema objektima, ego će nastojati da se svakog prijatnog objekta domogne i unese ga u sebe.

Tek u pubertetu, spajanjem čulne i nežne komponente (koje su razdvojene zabranom incesta još u ranom detinjstvu), nastaje normalna, zrela ljubav. Po Erihu Fromu (Fromm), ljubav je „jedini zdravi i zadovoljavajući odgovor na problem ljudskog postojanja“, a zrela ljubav zadovoljava osnovnu ljudsku potrebu za povezanošću sa drugima, uz očuvanje identiteta ličnosti. Ljubav kao „doživljaj pojačane vitalnosti i moći“, koja pojedinca ispunjava radošću, nema svoj koren u biološkoj, već u psihološkoj potrebi čoveka da reši problem svoje egzistencije.

Bitne komponente ljubavi su davanje, briga, odgovornost, poštovanje i poznavanje. Ako pokušavate da definišete vaš odnos sa partnerom, uzmite u obzir ove (ali i ne samo ove) elemente i pokušajte sagledati da li su i u kojoj meri oni prisutni u vašem odnosu. Nedostatak ili manja prisutnost nekog od ovih elemenata ne znači da ljubav ne postoji, ali to može da znači da ona ne postoji u svojoj sveobuhvatnosti kako je shvataju pisci, pesnici i drugi umetnici ili stvaraoci koji se tom temom bave.

Ljubav je osećaj prijatnosti i prisustvu voljene osobe.


O ljubavi su rekli:

Erich Fromm

* "Ako je osoba sposobna produktivno voljeti, ona voli i sebe; ako voli samo druge, tada uopste nije sposobna voleti."

* "Bogat nije onaj ko puno ima, već ko puno daje."

* "Je li ljubav umetnost? Tada zahteva znanje i napor!"

* "Koliko zaručenih ili tek venčanih parova sanja o blaženstvu svoje ljubavi koja će im se desiti u budućnosti, premda se upravo u ovom trenutku počinju dosađivati. Ovo je u skladu s opstim stavom karakterističnim za modernog čovjeka. On živi u prošlosti ili budućnosti, ali ne u sadašnjosti."

* "Ljubav je aktivna briga za život i razvitak osobe koju volimo."

* "Ljubav je jedini zadovoljavajući odgovor na problem ljudske egzistencije."

* "Ljubav je umeće; dobro naučiti ovo umeće najvažnija je stvar na svetu."

* "Ljubav nije primarno odnos prema određenoj osobi; to je stav, orijentacija bića prema svetu kao celini, ne prema jednom objektu ljubavi."

* "Ljubav nije rezultat seksualnog zadovoljenja, već je seksualno zadovoljenje rezultat ljubavi."

* "Ljubav prema bespomoćnom, ljubav prema siromašnom i strancu, početak su bratske ljubavi."

* "Ljubav, tj. ostajanje u ljubavi, a ne zaljubljenost, je svestan i odlučan čin volje, umeće, koje moramo savladati kao svako drugo umeće, kao umeće drvodelstva ili umeće muzike. I zahteva brigu, odgovornost, respekt i znanje."

* "Moderni čovek živi u obmani da zna što želi, dok u stvari želi ono što se od njega očekuje da želi."

* "Najveća čovekova zadatak u životu je roditi samoga sebe."

* "Nezrela ljubav kaže: Volim te jer te trebam. Zrela ljubav kaže: Trebam te jer te volim."

* "Paradoksalno, sposobnost da se bude sam, uvet je da se bude sposoban voleti."

* "Poticaj svake psihologije: upoznaj samoga sebe."

* "Za većinu ljudi danas, pojam ljubavi podrazumeva da vas neko voli, a ne da ste vi sposobni da volite."

Ono što je najlepše na iskrenoj i dubokoj ljubavi na kojoj je sve lepo,Muvanje
to je da u odnosu prema onome koga volimo nijedna naša mana ne dolazi
do izraza. Mnogo šta što je zlo u nama izcezava, a ono što je dobro
ustostrucuje se.
Andric


Voleti znaci u tudoj sreci naci svoju sopstvenu.
K.Lajbnic


Ima jedan divan nevidljiv svijet,a to je onaj sto ga zaljubljeni u srcu nose.
V.Igo


Ljubav je jedna strast koja nece da zna ni za prošlost ni za sadašnjost.
Balzak


Ljubav nije nikakva zagonetka,jer smo je vec sto puta rešili. Naprotiv,
ona je zgodna odgonetka,
koju svaki put ponovo zamrsimo,da bi smo uživali u njenom rešavanju.


Ljubav ! Citava knjiga u jednoj reci,celi okean u jednoj suzi,
sedam nebesa u jednom pogledu,
vihor u jednom uzdahu,grom u jednom dodiru,hiljadu godina u jednom trenu."
TuperDefinicija ljubavi


Nema te poezije koja bi mogla da se vine do onih visina do kojih dopire ljubav.
R.Tagore


Prava ljubav koja pociva na plemenitim motivima,traje vecno,cini vas lepim i u starosti.
P.Ovidije


Svesti citav svemir samo u jednu osobu - to je ljubav.
V.Igo

... velika ljubav proizilazi iz velikog saznanja voljene stvari, a ako je
malo poznajes, malo ces je, ili je uopste neces moci voleti.
Leonardo da Vinci

Od neiskusne zene zavodnik najvise nauci.
Kazanova

Svi smo mi rezultat ljubavi i zanosa.
Bajron

VOLETI PRIJATELJA

Definicija prijateljstva :

Biti prijatelj znači biti uvijek blizak. Kada se jede,pije i smije zajedno i čine važne i ozbiljne stvari,stvaraju se osjećajne veze,jer vlastito se postojanje ne osjeća kao potpuno ako nema bliskosti s drugima.

Sudbina nam određuje rodbinu,ali prijatelje biramo sami.
Ljubaznošću stvaramo prijatelje,a istinom neprijatelje.

Prijateljstvo se temelji na jednakosti. Ne trebamo svoga prijatelja poučavati životu niti ga odgajati. Mi mu možemo,naravno,povjeriti svoja intimna uvjerenja,priznati mu ono što nam se čini ispravno,ali ne budimo učitelji,ne namećimo svoj autoritet.

Prijateljstvo je možda priča,možda zvijezda,možda jeka. Prijateljstvo je možda oblak,možda obala,možda brod. Prijateljstvo je možda putovanje,možda oluja. Prijateljstvo je možda svijet.

Svatko može reći da je prijatelj,ali lud je onaj tko u to povjeruje. Ništa nije tako općenito kao ta imenica.
I ništa tako rijetko kao ta stvar.

Neka pravi prijatelj bude nešto posebno! On traga u vašem srcu za onim što vam treba;on vas oslobađa stidljivosti da mu to sami otkrijete.

Prijateljstvo između muškarca i žene nije moguće.Postoje strasti,neprijateljstvo,obožavanje i ljubav,ali ne i prijateljstvo.

...
Pozdrav svim mojim prijateljima(a malo ih je) !Da nije vas ,ne bi bilo ni mene!Andjolina,tebe posebno izdvajam!

Velike reci omiljenog mi pesnika /pisca/sanjara


Ne­ki su lju­di, lju­di koje
voli­te,
uvi­jek predodre­đe­ni
oti­ći-osta­nu, isti­na, ma­lo kraj, uz vas, ali ka­da ih najvećma
treba­te
i za­voli­te,
odu, i sve što može­te
uči­ni­ti je da ih pri­vi­je­te, pri­grli­te
sna­žno u za se, no to ni­ka­da ni­je dostatno
sna­žno, jer ste predodre­đe­ni
u ne­ka­kovomu
tre­nu Smrti
/od/ ži­ti­ja, poput
ne­pokretnih
vla­kova
u mi­mohodu,
ne­ka­ko, ne­gdje se su­sre­sti, dodirnu­ti
ovlaš, ili ma­nje površno,
i biti
na­pu­šte­ni potom,
vrlo,
vrlo
la­ga­no, najbrže
što je mogućno,
od njih koje
najvi­še
lju­bi/s/te.
*
Pu­no je, pre­vi­še toga
u na­ma. Oko nas još vi­še. No, u na­ma sam/otn/ima ipak postoji
ne­gdje, kadšto,
katkad,
ka­kav otok ra­kova,
ave­ni­ja ru­ža /rosenkre­utze­rovskih/,
bu­le­var bunde­va
i bosta­na-
tek da ima­mo što da be­re­mo,
bostan,
konkretno,
za pri­godu
ka­da stva­ri, bože­nassa­ču­va­ji­sa­kloni,
kre­nu na­bolje.
Ta, pi­sa­no nam je ta­ko.
*
Ja ve­oma
tole­rantno
pri­hva­ćam ima­nentni,
bogomda­ni
fa ct/ot/um ka­ko ne može
uvijek
sve bi­ti u re­du/koli­kotoli­ko,
više-
„/ni/koliko“
no: „toli­ko“/,
ali, za­što, pa­sja mu ma­ti, ne može
ma­kar nekad
nešto
bi­ti ba­rem pri­bli­žno
ka­ko va­lja, k vra­gu?…
*

Robert G. Tilly

ATLAS LJUDSKOG TELA on line( u 10 nastavaka)
Jutros sam naisla na ovaj oglas i posto smatram da svako od nas treba da zna bar glavne stvari o sopstvenoj anatomiji - mislim da je korisno , da sledecih 10 dana ," skinemo" Blic-ov Atlas ljudskog tela.
Ne znam detalje(kakav je i sl.) Sutra vredi pogledati ....I ovo nije reklama-time se ne bavim... , vec mislim na korisnost posedovanja atlasa...itd.

R.

VRANILOVKA - ORIGANO


Drugi nazivi: mravinac, mirišijavac, crnovr, crnovrška, džodžan, dušica, babina dubcica, bolmet, bolja dušica, vrigan, gorka meta, gocman, dobra misel, dobra misu, dobrovoljka, zabrta, zavrta, ksaberta, mažuran, majoran, mravinjac, mravic, mravlinjak, origanj, rigan, rohogan, sovr, sovro, sušica, tosta, crljena meta, crljena metvica, crnovrh .
Latinski naziv: Origanum vulgare .


Opis biljke: Vranilovka je dugovecna zeljasta biljka suncanih i suvih strana. Ima uspravne cvrste drške, visoke oko pola metra, obojene crvenkasto i obrasle dosta krupnim listovima. Cveta od jula do oktobra. Cvetovi su na vrhu stabljika udruženi u kompaktne okruglaste cvasti, prijatnog mirisa i izvanredno lepog izgleda. Ukusa je oporog i gorkog. Spada u grupu aromaticnih oporih, gorkih neotrovnih droga koje se u nas mnogo cene. Hemijski sastav i farmakodinamsko dejstvo vranilovke je vrlo blisko i slicno majkinoj dušici pa se na isti nacin može upotrebiti. Isto tako se bere, suši, cuva i pakuje kao i majkina dušica ". . . . ,

Stanište: . svuda . .. .

Lekoviti deo biljke: Seku se vrhovi grancica u cvetu, oko 20 cm dugacki.

Lekovito delovanje: . :Omiljena je u narodu kao caj i lek za jacanje, za lecenje bolesti organa za varenje (osobito proliva) i disanje, a spolja se upotrebljava protiv raznih zapaljenja kože i sluznica Etarsko ulje od vranilovke sadrži oko 50% timola, zbog cega ima veoma izražena antibakterijska svojstva. Na taj nacin se može i objasniti vekovna upotreba i ogromno poverenje u lekovitu moc ove biljke u nekim našim krajevima. Nazivaju je vranilovkom zato što je do otkrica sintetskih boja upotrebljavana za crno bojenje vune . . . ..

Supenu kasiku usitnjene droge preliti sa 200 ml kljucale vode.Sud poklopiti i ostaviti da stoji 30 min.Caj procediti.Piti tri solje caja dnevno pre jela.

VINO I ZDRAVLJE

Da je crno vino zdravo, odavno se zna; ostaje isto tako činjenica da je to često samo izgovor za prevelike ljubitelje dobre kapljice. Premda je opće poznato da voće a osobito neke vrste grožđa u sebi sadrže antitumorske čimbenike, još uvijek nije blizu trenutak testiranja tih čimbenika na ljudima. Prof dr John Pezzuto i njegovi kolege s sveučilišta Illinois u Čikagu nisu ni sanjali da će od 1000 istraženih biljnih ekstrakata aktivnu supstancu “resveratrol” upravo naći u plodovima nekih puzavica. No bez obzira na izolaciju aktivne tvari i prezentirane rezultate istraživanja na prvoj svjetskoj Konferenciji o vinu i zdravlju, još uvijek ne možemo ljudima reći “napijte se crnog vina” i sve će biti u redu..

Vino kao “virtual panacea”?

Ni o jednoj drugoj namirnici nije izrečeno toliko pozitivnih, romantičnih pa čak i luckastih mišljenja kao o vinu! To je najljepši i najčišći napitak – rekao je Platon..Vino je dobro za tijelo i dobro za dušu, pa priroda nikad nije ljudskoj vrsti dala tako bogati dar kao što je vino! Čovjek uvijek pretjeruje; ako se negdje utvrdi jedna ljekovita supstanca ili jedno ljekovito svojstvo, preko noći će se stvari umnožiti pa će sutra biti više. Vino jeste (i ostaje) namirnica koja sadrži alkohol ali ne spada u lijekove. Još manje je vino univerzalni lijek koji “otklanja sve probleme”. Ostaje međutim činjenica da vino kao ekstrakt grožđa sadrži sve prirodne tvari koje se sada uspješno mogu izdvajati u čistom stanju. To je bila dobra polazna osnova za dr Davida Goldberga s sveučilišta u Torontu, Kanada da analizira sva dosadašnja istraživanja na vinu – samo s jednim ciljem da se utvrdi uzročna veza – vino i zdravlje! Njegovi rezultati su iznimno zanimljivi. Sve je započelo prije 15 godina kada je Selvyn Leger s suradnicima objavio epidemiološku studiju iz koje je bilo jasno da kod populacija gdje se konzumira crno vino, ima malo smrtnih slučajeva od srčanog udara!

Francuski paradoks

Studija bi prošla nezapaženo da se nije pojavio Francuz dr Serge Renaud iz Lyona s svojom studijom koja je kasnije dobila popularni naziv “francuski paradoks”. On se poslužio podacima Svjetske zdravstvene organizacije (WHO) o korelaciji između potrošnje mlijeka i i pojavi koronarnih bolesti aludirajući na mliječnu mast kao uzrok. Ali, neki francuski gradovi imali su vrlo visoku potrošnju mlijeka a stanovništvo ipak nije oboljevalo od koronarne bolesti! Objašnjenje? Tamo se svakodnevno konzumira crno vino! Slična istraživanja su provedena u San Diegu u Kaliforniji a rezultati su bili identični. Teza je bila jasna; gdje god se konzumira crno vino, smrtnost od koronarnih bolesti je bila reducirana! Ostalo je da se utvrdi sto se događa ako se potrošnja vina smanjuje ili povećava? I na koncu koja tvar iz vina djeluje “ljekovito” – alkohol ili nešto drugo? Svaku tvar iz vina ispitati i znanstveno dokazati jeli djelotvorna ili ne – nimalo lagan zadatak! Ipak nešto je dokazano; mala količina alkohola sama po sebi (1-3 pića dnevno) je djelotvorna, dok “ispijanje” većih količina nema nikakvih rezultata, dapače dovodi do porasta mortaliteta. U međuvremenu su došli i rezultati drugih istraživanja koji su ukazivali na jaki učinak fenolnih tvari iz vina (koje daju gorak i trpak okus) među kojima se isticao kvercetin i njegovi srodnici flavonoli. Tih je tvari bilo i u drugom voću (jabuke) i osobito u čaju. Napokon je kao aktivna tvar utvrđen resveratrol kod kojega je eksperimentalno dokazan učinak usporavanja grušanja krvnih pločica.


Koje vino ima najviše resveratrola?

Budući da se resveratrol nalazi osobito u kožici crnog grožđa, jasno je da ga ima najviše u crnom vinu (prosječno 5mg/litru). Budući da je to mala količina kada se uzme u obzir da se uz ručak može popiti oko 0,5 litre) bilo je pokušaja da se tvar koncentrira sušenjem vina i pretvaranjem vinskog praha u tablete. U bijelom vinu ga nema nikako pa ljubiteljima bijele kapljice ostaje samo prilika da promjene svoje navike. Da bi se količina resveratrola mogla precizno izmjeriti, bilo je neophodno razviti više posebnih analitičkih metoda.

Naravno, u crnom vinu postoji obilje drugih fenolnih tvari – flavonoida (oko 100 mg/litru) koje zasigurno djeluju jako antioksidacijski osobito sprečavajući oksidaciju LDL kolesterolske frakcije. Zaključak iz više studija je da redovno konzumiranje crnog vina (1-2 čaše dnevno) podiže antioksidacijsku aktivnost krvi i sprečava grudanje (agregaciju) krvnih pločica što je samo po sebi dovoljno da do srčanog udara ne dođe. Kod toga etanol služi kao otapalo. No valja odmah reći da vino nije jedini izvor flavonoida. Tu je prije svega zeleni i crni čaj! Za ovu tvar su izuzetno zainteresirani specijalisti za rak jer pokazuje antitumorsku aktivnost in vitro a budući da se lako dobiva, možda joj predstoji solidna budućnost. Do daljnjeg talog od crnog vina nemojte bacati, a njegova trpkost vas ne bi trebala smetati. Dobro su rekli naši stari: liječi dušu i tijelo!

Vinova loza u farmaciji i medicini

Verovatno da nema čoveka koji tokom svog života, barem jednom, nije okusio vino. To piće, u kome se “nalazi istina”, koje je opevano kao “hrana bogovima” i koje je izvor inspiracije jednima ili uteha drugima, ipak je samo jedan od proizvoda koji se dobijaju od vinove loze

Međutim, malo je onih, čak i među vrsnim poznavaocima, koji znaju da se vinova loza ubraja i me?đ cenjene lekovite biljke, kao i onih kojima je poznato da se njenom preradom mogu dobiti veoma vredni proizvodi, koji svoju punu primenu nalaze u farmaceutskoj industriji. Ovi proizvodi nisu vino, niti sokovi, a ni suvo grožđe: namenjeni su isključivo prevenciji i lečenju čitavog niza oboljenja, od kojih mnoga pogađaju i stanovnike naše zemlje.

Osnovne botaničke karakteristike vinove loze

Vinova loza (ili Vitis vinifera L., familija Vitaceae, kako glasi naučno ime ove biljne vrste) je višegodišnja povijuša odrvenelog stabla, poreklom iz oblasti Kaspijskog mora i Male Azije, gde se još uvek mogu pronaći samonikli primerci koji pripadaju ovom rodu. Njeni zeljasti izdanci (lastari) mogu dostići dužinu i do 35 m, ali se pri gajenju obično orezuju na dužinu od 1 do 3 m. Listovi vinove loze su naizmenično raspoređeni, režnjeviti, nazubljeni po obodu, goli na licu i, često, dlakavi na naličju. Cvetovi vinove loze su brojni, mirisni i, za razliku od listova, grupisani u složene cvasti tipa grozda. Plodovi su sočne bobice, prečnika 6 do 22 mm, udruženi u duge i velike grozdove. Bobice su različitog oblika i boje: često su okruglaste do ovalne, zelene ili žute, crvene ili crnoljubičaste pokožice. U sočnoj pulpi ploda, obično se nalaze 2 do 4 jajolika semena, mada često izostaju.
Prema većini autora, vrsta Vitis vinifera se, u taksonomskoj klasifikaciji, deli u dve glavne podvrste. Jedna je ssp. sylvestris (Gmelin) Hegi, koja se smatra samoniklom, a druga ssp. vinifera, koja se uglavnom gaji. Prema drugima, ovoj vrsti pripada još jedna podvrsta, ssp. caucasica Vavilov, koja se može pronaći i kao gajena i kao samonikla, uglavnom u južnim krajevima bivšeg SSSR i istočnom Sredozemlju i centralnoj Aziji, od Irana do Kašmira.

U poslednje vreme, gajena podvrsta (ssp. vinifera) se deli u tri grupe, na osnovu morfoloških razlika i geografskog porekla: grupu occidentalis (occident = zapad) čine sorte vinove loze poreklom iz doline Nila i zapadne Evrope; grupu orientalis (orient = istok) čine one koje potiču iz doline reke Jordan, dok grupu pontica (Pontus = Crno more) čine predstavnici vrste čije se morfološke osobine i poreklo nalaze između prethodne dve grupe. Smatra se da su predstavnike grupe pontica u Evropu doneli Feničani i da su upravo oni daleki preci mnogih danas poznatih vrsta belog grožđa. Naravno, treba pomenuti i određeni broj američkih vrsta, koje su unete u Evropu tokom poslednjih sto godina, zbog izražene otpornosti prema određenim biljnim bolestima.

Hemijski sastav

Od početka 20. veka do danas, izvedena su brojna istraživanja hemijskog sastava različitih organa vinove loze, koja su pokazala da je hemijski sastav različitih varijeteta i kultivara izuzetno varijabilan. Do sada je iz plodova i listova vinove loze izolovan veliki broj različitih jedinjenja, koja je moguće, prema hemijskoj strukturi, svrstati u nekoliko velikih grupa prirodnih proizvoda. To su, pre svih, polifenolna jedinjenja, a potom organske kiseline, vitamini, enzimi, ugljeni hidrati, organska jedinjenja sa azotom, terpenoidi i isparljiva jedinjenja, voskovi, lipidi, polisaharidi i gume.

Polifenoli

Najznačajnije klase polifenolnih sastojaka izolovane iz vinove loze pripadaju porodici flavonoida u širem smislu i grupi tanina. Ovi sastojci su odgovorni za boju bobice i nalaze se rastvoreni u citozolu ćelija pokožice. U varijetetima belog zrna preovlađuju flavonoidi (kvercetin i njegov glikozid kvercitrin), dok su u varijetetima crvenog i crnog zrna dominantni antocijanini (derivati delfinidina, petunidina, malvidina, cijanidina i peonidina) i flavanoli (katehin, epikatehin, galokatehin i njihovi derivati), a prisutni su i flavonoidi - derivati kvercetina, kemferola i luteolina. Veliki udeo u ukupnom sadržaju polifenolnih materija ploda vinove loze pripada i derivatima leukoantocijanidina. U bobici grožđa, oni se nalaze u semenu, a poznati su kao procijanidini B1 - B8.

Složenom kompleksu polifenolnih sastojaka vinove loze treba dodati i jedinjenja koja se pri uobičajenim okolnostima ne mogu naći u organima ove biljne vrste, ili su prisutna u vrlo maloj količini. Ovi sastojci se, pod uticajem različitih faktora životne sredine, ubrzano sintetišu i akumuliraju u njenim tkivima, a poznati su pod zbirnim nazivom “fitoaleksini”. Ovo su jedinjenja sa jakim antimikrobnim delovanjem, koje biljka sintetiše kao odgovor na bakterijske i gljivične infekcije i smatraju se glavnim nosiocima mehanizma otpornosti na različite biljne bolesti. Među ovim jedinjenjima, značajno mesto zauzimaju derivati stilbena: resveratrol i viniferini (oligomeri resveratrola).

Organske kiseline

Plodovi i listovi vinove loze su bogati organskim alifatičnim kiselinama. Najveći udeo u ukupnom sadržaju pripada vinskoj i jabučnoj kiselini, na koje odlazi više od 90 %. Limunska i sirćetna kiselina su takođe prisutne, mada u znatno nižim koncentracijama. Kiseli kalijum-tartarat, kao so vinske kiseline, prisutan je ispod pokožice zrelih plodova i javlja se u vidu kristalnog depozita, a nezreli plodovi sadrže oksalnu kiselinu.

Iz listova i plodova vinove loze izolovane su i brojne organske aromatične kiseline i njihovi derivati: kumarna, ferula, kafena, p- i o-hidroksibenzojeva, protokatehinska, galna, vanilinska, siringinska i elagna kiselina.

Vitamini

Plodovi vinove loze se smatraju relativno skromnim izvorom vitamina. Ipak, oni sadrže određene količine vitamina C (askorbinske kiseline), vitamina A (karotena) i vitamina B-kompleksa (tiamina, riboflavina, niacina, piridoksina, pantotenske kiseline, folne kiseline i biotina).


Enzimi

U nezrelim bobicama grožđa, najznačajniji i najaktivniji enzimi su razne invertaze, koje imaju ključnu ulogu u akumulaciji šećera tokom sazrevanja. Pored invertaza, značajnu ulogu u biohemijskim aktivnostima unutar ploda imaju i dehidrogenaze, katalaze, oksidaze, peroksidaze i esteraze.

Ugljeni hidrati

Ukupni sadržaj šećera u plodu vinove loze značajno varira, ne samo pod uticajem genetskih faktora (pripadnosti određenom varijetetu), već i pod uticajem faktora životne sredine. Obično se kreće u širokom rasponu između 9 i 20 %. Glukoza i fruktoza predstavljaju osnovne šećere ploda vinove loze. Njihova količina i međusobni odnos variraju tokom sazrevanja ploda. U nezrelim bobicama dominira glukoza, da bi se pri kraju procesa sazrevanja ovaj odnos promenio u korist fruktoze. Plodovi ove biljne vrste sadrže i polisaharide, uglavnom hemicelulozu.

Organska jedinjenja sa azotom

Ovoj klasi sastojaka vinove loze pripadaju prvenstveno slobodne aminokiseline i rastvorljivi proteini. Od slobodnih aminokiselina, u plodovima vinove loze su identifikovane: alanin, γ-aminobuterna kiselina, arginin, glutaminska kiselina, prolin, serin i treonin. Rastvorljivi proteini vinove loze se, hidrolizom, razlažu na glicin, alanin, leucin, izoleucin, fenilalanin, tirozin, treonin i druge aminokiseline.

Terpenoidi i isparljivi sastojci

Isparljivi sastojci plodova vinove loze su, pored polifenolnih jedinjenja, najčešće istraživana klasa prirodnih proizvoda koji se mogu identifikovati u njenim organima. Uglavnom su odgovorni za miris ploda (od kojeg zavisi aroma vina), što je jedan od osnovnih razloga zbog kojih se ovoj klasi poklanja tolika pažnja. Sastojci odgovorni za aromu grožđa su, uglavnom, locirani u pokožici ploda. Najraznovrsniji su i najprisutniji u muskatnim varijetetima vinove loze, a najznačajniji su linalool, ?-terpinol, nerol, geraniol i linalool-oksid. Neki od ovih sastojaka se u bobicama grožđa mogu naći kao takvi, dok se drugi oslobađaju tokom kisele hidrolize iz neisparljivih prekurzora u plodu. Pored navedenih, u pojedinim kultivarima je identifikovano prisustvo 2-feniletanola, benzil alkohola, 3-okso-?-jonola, vomifoliola, cimetnog aldehida, ?-jonona i acetoksibutinola.
U različitim delovima vinove loze, pored isparljivih sastojaka, identifikovani su i neisparljivi terpenoidi, kao što su 16?-hidroksioleanolna kiselina, ?- i ?-amirin, taraksasterol, cikloartenol, oleanolna i ursolna kiselina.

Voskovi

Voskovi se obično nalaze na površini plodova, u vidu pepeljaste prevlake, čija je debljina varijabilna i zavisi od varijeteta. Osnovni sastojak voskova je oleanolna kiselina, kojoj pripada 50-70 %; ostatak čine različiti viši alkoholi, slobodne masne kiseline, aldehidi ili ugljovodonici.

Lipidi

Semeno jezgro plodova vinove loze sadrži polusušivo masno ulje, čija količina varira između 6 i 20 %, u zavisnosti od kvaliteta sirovine i tehnološkog postupka dobijanja ulja. Glavni sastojci ovih lipida su slobodne masne kiseline: palmitinska, stearinska, oleinska i linoleinska. Pored njih, masno ulje semena grožđa sadrži i ?-sitosterol, tokoferole, kao i fosfolipide (fosfatidilserin, fosfatidilinozitol, lecitin, cefalin i cerebrozide). Masno ulje semenog jezgra ploda vinove loze je jestivo, a nalazi primenu i u kozmetičkoj industriji.

Ostali sastojci

Grožđani sok sadrži značajnu količinu rastvorljivog pektina, dok je nerastvorljivi oblik ovog sastojka uglavnom vezan za unutrašnju površinu ćelijskih zidova. Ove supstance su odgovorne za omekšavanje bobica tokom zrenja ploda.
Upotreba vinove loze u tradicionalnoj medicini

Vinova loza se uglavnom gaji zbog plodova, koji se koriste sveži ili osušeni, ili se prerađuju u vino. Pored plodova, njeni mladi listovi su ne samo jestivi, već i ukusni, te se često koriste i u ishrani.
Upotrebu vinove loze u medicini poznavali su stari Egipćani i stari Grci. Sok, isceđen iz zeljastih izdanaka, tada je korišćen kao popularan lek protiv raznih kožnih bolesti. Listovi su, zbog adstringentnih i hemostatičkih svojstava, često korišćeni u lečenju dijareja, hemoragija, proširenih vena i hemoroida. Za lečenje upala grla, često je ceđen sok zelenih plodova i korišćen za ispiranje. Osušeni zreli plodovi korišćeni su kao blagi laksans, ali i za podsticanje izlučivanja urina, za olakšavanje iskašljavanja, za poboljšanje apetita i za podizanje tonusa organizma, kod izgladnelosti, oticanja ekstremiteta, dijareja, mučnina i različitih oboljenja kože, bubrega i jetre.
Farmakološka vrednost vina je takođe poznata još iz antičkih vremena. Starogrčki lekari - Hipokrat i Galen - koristili su adstringentno i toničko delovanje crnog vina u lečenju mnogih oboljenja, dok je belo vino obično korišćeno kao diuretik.

Ulje, dobijeno ceđenjem semena grožđa, je korišćeno kao laksans, antacid, protiv opekotina i površinskih ozleda kože, ali i za podsticanje lučenja žuči.

U Ajurvedi, drevnom holističkom indijskom sistemu lečenja, korišćeni su plodovi crnog grožđa kao afrodizijak, diuretik, laksans, protiv astme, groznice, oboljenja očiju, žutice i upala grla. I u drugim krajevima sveta postoje informacije o tradicionalnoj upotrebi lista i ploda vinove loze u lečenju groznice, oboljenja jetre, protiv skorbuta i difterije, protiv poremećaja nastalih usled nedostatka gvožđa (prvenstveno kod male dece), kao analgetik protiv bolova različite etiologije i dr.
U našoj narodnoj medicini je često korišćen list, u lečenju poremećaja menstrualnog ciklusa žene, ali i protiv kamena i peska u bubrezima.


Upotreba vinove loze u savremenoj medicini

Vinova loza je kao lekovita biljka u žižu interesovanja istraživača došla polovinom 20. veka, zahvaljujući tzv. “francuskom paradoksu”: iako je ishrana Francuza bogata mastima, a koncentracija serumskog holesterola približna onoj u drugih naroda, mortalitet od koronarnih oboljenja je značajno niži nego u drugim industrijskim zemljama. Ovaj fenomen je objašnjen antioksidativnim svojstvima polifenola grožđa, koje u ishrani Francuza ima značajnu ulogu. U ovom pogledu, najveću pažnju istraživača privukli su fitoaleksini (resveratrol i viniferini), antocijanini i, naročito, procijanidini.

Kao pripadnici klase polifenola, ova jedinjenja imaju sposobnost da “hvataju” i neutrališu toksične oblike kiseonika - tzv. slobodne radikale. U organizmu čoveka, slobodni radikali reaguju sa lipidima ćelijskih membrana, proteinima tkiva ili enzimima, ugljenim hidratima i DNK, izazivajući oštećenja ćelijskih membrana i lizu ćelija, modifikaciju proteina i enzima, oksidaciju ugljenih hidrata i oštećenja DNK. Oštećenja izazvana slobodnim radikalima (oksidativni stres) direktno su povezana sa procesom starenja (naročito kože i vezivnih tkiva) i razvojem nekih degenerativnih oboljenja, kao što su reumatoidni artritis, oboljenja srca i krvnih sudova (ishemija miokarda, hipertenzija, arterioskleroza), degenerativne očne bolesti (katarakta), kognitivna disfunkcija i razni neurodegenerativni procesi, multipla skleroza, astma, dijabetes i neki oblici karcinoma. Konkretno, resveratrol u značajnoj meri snižava nivo serumskih lipida i smanjuje agregaciju krvnih pločica, što u velikoj meri umanjuje rizik infarkta miokarda. Antocijanini su vazoaktivne supstancije, a ispoljavaju i vrlo izraženu antioksidantnu aktivnost. Procijanidini izolovani iz semena grožđa imaju veliki značaj u lečenju nekih vaskularnih poremećaja (periferna venska insuficijencija, limfedem i problemi vezani za permeabilitet kapilara na nivou mikrocirkulacije očnog dna).

Poslednjih godina, čine se i pokušaji da se među prirodnim proizvodima pronađu oni koji su sposobni da spreče razvoj hroničnih degenerativnih patoloških procesa, kao što je invazivna ćelijska proliferacija. Postoji sve veći broj dokaza da je za ove poremećaje odgovorno zagađenje životne sredine različitim mutagenim agensima. Od svih do sada ispitivanih prirodnih proizvoda, najveći potencijal u smislu antimutagenog delovanja, ispoljili su upravo procijanidini vinove loze.

Zaključna razmatranja

Iz kratkog prikaza do sada proučenih farmakoloških efekata primene ekstrakata vinove loze, uočava se činjenica da se svi oni vezuju za polifenolna jedinjenja koja su sastojci semena grožđa, a ne sastojci mesnate i sočne pulpe. Najveći deo proizvedenog grožđa se, kako u svetu, tako i kod nas, preradi u vino. U tehnološkom postupku proizvodnje vina, pokožica ploda i seme se obično smatraju otpadom, koji se samo delimično iskorišćava proizvodnjom žestokih alkoholnih pića (komovica); ostatak se, barem u našoj zemlji - baca.

U drugim zemljama, kao što su Francuska, Italija, Španija i Čile, seme grožđa nije otpadak, već dragocena sirovina koja se koristi u proizvodnji masnog ulja i proizvodnji standardizovanih ekstrakata koji sadrže procijanidine u željenoj količini. Masno ulje se koristi za ishranu, ili u industriji boja, lakova i kozmetičkih preparata. Posle ekstrakcije masnog ulja, preostaje proteinima bogata biljna masa (sačma), koja se može iskoristiti kao visokovredna stočna hrana. S druge strane, farmaceutska industrija je odavno prepoznala potencijale pozitivnih efekata primene ekstrakata vinove loze, tako da se već dugo proizvode standardizovani ekstrakti semena grožđa koji se odlikuju visokim sadržajem resveratrola i/ili procijanidina i koji se koriste u formulaciji velikog broja lekovitih i kozmetičkih preparata. Neki od ovih preparata se mogu pronaći i na našem tržištu lekova, a namenjeni su prevenciji i lečenju kardiovaskularnih oboljenja i posledica oksidativnog stresa. U prometu se nalaze pod različitim zaštićenim nazivima, a potiču, uglavnom, iz zemalja zapadne Evrope i SAD. Efikasnost ovih preparata je dokumentovana rezultatima brojnih kliničkih studija.

Naša zemlja se, nažalost, nalazi pri vrhu lestvice evropskih zemalja po broju obolelih od kardiovaskularnih bolesti. Stopa smrtnosti je, takođe, vrlo visoka, a troškovi lečenja obolelih veoma veliki. Jedan od važnih uzroka ovom stanju je, sasvim sigurno, gojaznost usled neadekvatne ishrane i uporno perzistiranje određenih faktora rizika (pušenje, alkoholizam i dr.), ali i nepoznavanje osnovnih činjenica o mogućnostima koje su svakom od nas na raspolaganju, čijom primenom u određenoj meri možemo da poboljšamo svoje zdravlje. Upotreba preparata koji sadrže standardizovane ekstrakte semena grožđa predstavlja jednu od datih mogućnosti. Preparati o kojima je reč su i lako dostupni: u svakoj bolje snabdevenoj apoteci, farmaceut pacijentu može ponuditi barem jedan.

Ovi preparati, međutim, nisu čudotvorni. Nemoguće je sprečiti teška kardiovaskularna oboljenja uzimanjem samo njihovim redovnim uzimanjem, a ostati veran cigareti, kao i obilnom i masnom zalogaju koji ćemo, po pravilu, zaliti dobrom kapljicom, a potom otići i naporno raditi, pritešnjeni probijenim rokovima i okruženi lošim međuljudskim odnosima. Svoj život i svoj posao ne možemo menjati za neki drugi, ali ih možemo poboljšati i učiniti lepšim time što ćemo se pobrinuti prvo za svoje zdravlje. Priroda nam je zato dala jednu plemenitu biljku, koju je obdarila vrednim sastojcima; neke od njih poznajemo, a neke ćemo tek upoznati. U svakom slučaju, narodna poslovica “bolje je sprečiti, nego lečiti�”ovde ima svoje pravo, puno i nedvosmisleno značenje.

Vitiligo



Vitiligo je autoimuna bolest u kojoj se pigmentne ćelije razaraju, što ima za rezultat pojavu beličastih pečata bez pigmenta na koži. Bilo koji deo tela može biti zahvaćen.

- Najčešća mesta su lice, vrat, kapci, nozdrve, areole dojki, genitalije, predeo zatkolene jame i lakatni pregib, mesta povrede ili zone oko mladeža - objašnjava dr Jasmina Kozarev, dermatolog i alergolog.
- Kosa takođe može posedeti, što se naziva polioza, a takođe i mrešnjača može da izgubi pigmentaciju - objašnjava ona.
Vitiligo zahvata oko jedan posto populacije. Kod polovine obolelih gubitak pigmenta počinje pre dvadesete godine života, a kod petine neko od članova porodice već ima vitiligo.

Zašto se javlja

Uzrok vitiliga je nepoznat. Ponekad je pratilac fizičke traume kože, opekotina, emocionalnog stresa, a pominje se i više teorija nastanka vitiliga. Prva teorija govori da pigmentne ćelije koje vode embrionalno poreklo od neuralne kreste usled abnormalnog funkcionisanja nervnih ćelija, gube svoju funkciju. Druga teorija navodi postojanje autoimune reakcije protiv pigmentnih ćelija, a treća autotoksičnost čija je posledica samodestrukcija pigmentne ćelije. Postoji i mišljenje da je vitiligo imunološka bolest koja se može povezati sa autoimunim oboljenjem štitne žlezde, te nivo antitireoglobulinskih antitela i antiTPO antitela ima korelaciju sa težinom kliničke slike i progresijom vitiliga.

Kako se manifestuje

Težina kliničke slike vitiliga je različita kod svake osobe. Osobe svetle puti gubitak pigmenta primete u letnjim mesecima, kada se osunča i potamni pigmentovani deo kože. Osobe tamne kože pojavu vitiliga registruju bilo kada. U teškim slučajevima gubitak pigmenta zahvata celu površinu tela i ne postoji način da se napravi predikcija toka bolesti. Proces gubitka pigmenta obično nastupa u ciklusima praćen periodima stagnacije.

Kako se leči

Dermatološki tretman podrazumeva lokalnu primenu kortikosteroidnih krema, koje u ranim fazama bolesti deluju antiinflamatorno, a u kasnijim fazama se provocira stvaranje hiperpigmentacija, kao i niz efekata dugotrajne primene kortikosteroidnih preparata. Inhibitori kalcineurina kao pimekrolimus i takrolimus su sigurni i efikasni, a posebno korisni za tretman promena na licu i vratu, gde dugotrajnija primena kortikosteroida može dovesti do atrofije kože.
PUVA terapija podrazumeva peroralno uzimanje psoralena, a potom UV ekspoziciju. PUVA nije primenljiva za tretman vitiliga u dečijem uzrastu. Primena UVB zraka je poslednjih godina sigurnija i efikasnija alternativa PUVA terapiji. Primena sredstava za depigmentaciju tipa monobenzona se indikuje osobama koje imaju više od 50 odsto tela zahvaćenog vitiligom. Posle aplikacije preparata zabranjuje se kontakt koža-koža sa drugim osobama najmanje dva sata posle primene ovog preparata. Neželjeni efekti su pojava crvenila, otoka i svraba kože. Postignuta depigmentacija je trajna.
Savremena hirurška terapija daje puno nade osobama koje imaju tzv. stacionarni vitiligo. Tu spadaju dve tehnike kojima se vrši mini transplantacija pigmentovane kože na vitiligo ploče koje su prethodno obrađene ErYAG laserom, ili se prethodno sukcijom formira plik, pa se radi klasičan transplantat površnog sloja kože.
I kao poslednja mera, primenjuje se mikropigmentacija ili tetoviranje bojama koje odgovaraju tenu kože.

Šta treba izbegavati

Osobe sklone vitiligu apsolutno treba da izbegavaju traumatizaciju kože, počev od minimalnih trauma iritacija garderobom ili nakitom sve do znatnih oštećenja.
Fotoprotekcija zona bez pigmenta je neophodna kako bi se sprečila pojava opekotina. I koža normalne boje oko ploča vitiliga zahteva protekciju kako se vitiligo usled fotooštećenja ne bi širio i kako bi se smanjio vizuelni kontrast potamnele u odnosu na svetlu kožu. Dermatolozi savetuju nošenje odeće koja štiti, izostajanje insolacije u periodu najvećeg UV zračenja i upotrebu dobrog fotoprotektivnog preparata sa velikim faktorom zaštite („solenol SPF 50+“). Kozmetička vodootporna kamuflažna sredstva i primena sredstava za samotamnjenje sa dihidroksiacetonom samo pomažu da se vitiligo prekrije i postane manje vidljiv.

http://melageninaplus.com/store/index.p ... roductId=1

Evo,ako se Dj.Olivera ne ljuti,da doprinesem i ja temi koja me u poslednje vreme posebno okupira(a nije copy/paste vec je vino i lekovito bilje )

Spoznaje o vinu i djelovanju alkohola
• Iz medicine je poznato da čovjek može popiti 1g alkohola na kilogram težine dnevno bez
posljedica po zdravlje. Tako primljeni gram alkohola koji oksidira u tijelu oslobađa energiju od
7 cal, što znači da čovjek težine od oko 80 kg i izložen fizičkim naporima dnevno može popiti
jednu butelju vina (0,75 litre vina), uz normalnu prehranu.Za onoga tko se ne izlaže fizičkom radu bit će dovoljno 3 dl vina, a za mladog čovjeka i žene 2 dl.
• l dl vina oslobađa 60-100 kalorija (ovisno o postotku alkohola).
• Vrijeme, način uzimanja i drugi čimbenici, primjerice uzimanje hrane, mogu utjecati na reakciju organizma.

• Vino za vrijeme objeda pomaže u probavi jer njegove kiseline dostižu kiselost želučanog soka
ph 2,0-2,5.
• Vino ne sadržava značajne količine vitamina.
• Crno vino dobro je za zdravlje, ono, naime, kako su istraživanja pokazala, smanjuje rizik od
srčanih bolesti jer sadrži određene ljekovite supstance.
Spoznaje su dobivene u stručnim istraživanjima ranih devedesetih, kad je ustanovljeno kako Francuzi
imaju neobjašnjivo mali broj umrlih od kardiovaskularnih bolesti.
Zato su počeli analizirati način prehrane prosječnog Francuza, i otkrili da je njihov jelovnik zapravo
bogat masnoćama, što bi trebalo pridonijeti većem riziku.
U analizu su bili uključeni i ostali čimbenici kao što su primjerice pušenje, stres i tjelovježba, no
ništa nije moglo objasniti taj paradoks. Tada se pristupilo detaljnijoj analizi jelovnika i primijećeno je
da prosječni Francuz godišnje popije oko 60 litara vina, i to većinom crnog, a za usporedbu prosječni
Amerikanac samo 15 litara vina godišnje. Zato se jednostavno nametnuo odgovor kako crno vino
»štiti Francuze«.
Tada su se mnoge ozbiljne studije počele baviti tim problemom i došlo se do zaključka kako crno vino,
u umjerenim količinama, povećava razinu zaštitnog, HDL kolesterola, a smanjuje razinu LDL kolesterola,
(tzv. lošeg kolesterola), te što je vrlo važno, smanjuje stvaranje krvnih ugrušaka koji prijete zatvaranju
arterija te tako mogu dovesti do ozbiljnih poremećaja kao što su infarkt srca, mozga itd.
Neko se vrijeme mislilo da je alkohol taj važni, zaštitni sastojak vina, ali alkohol sadržava i bijelo
vino, a opet nema tako značajan učinak.
Danas se zna da zaštitni efekt imaju tanini, kompleksne molekule koje su snažni antioksidans, a
sadržava ih u većoj količini crno vino i sok od crnog grožđa. Idući mogući mehanizam može se zahvaliti
tvari resveratrolu, nađenoj posebno u crnom muškatnom grožđu, koju sadržava kožica crnog
grožđa, a koja smanjuje sljepljivanje trombocita i stvaranje krvnog ugruška.
Crno vino sadržava samo 5 miligrama te tvari po litri, pa sada ostaje na znanstvenicima težak posao
da je pokušaju koncentrirati. Zasad ostaje preporuka o pijenju 1-2 čaše dnevno! (muškarci do 3 dl, a
mlade osobe i žene do 2 dl).
Tu valja napomenuti i da je pijenje uvijek preporučljivije s pripravcima ljekovitog bilja.
Grožđe je na 6. mjestu po svojoj antioksidacijskoj djelotvornosti, između sveg voća i povrća!

l VINO JE LIJEK
Ovo poglavlje ima namjenu da pokaže i sve dobre i ljekovite osobine vina uz napomenu da je potrebno
umjereno piti, a to je u dnevnim količinama koje su ograničene na 4 decilitra vina za muškarce i
3 decilitra za žene.
NAJVAŽNIJI SASTOJCI VINA
Tvar Djelovanje
Vitamini
Vitamin B1 Upravlja metabolizmom ugljikohidrata
Vitamin B2 Pomaže pri izbacivanju otrovnih tvari iz jetre
Vitamin B6 Sudjeluje u metabolizmu masti; potiče stvaranje krvi i
antitijela; sprečava ovapnjenje žila
Vitamin B12 Važan za stvaranje krvi (nalazi se samo u crnom vinu)
Vitamin C Stabilizira količinu hormona, pomaže pri stvaranju i
zgrušavanju krvi; potiče rad nadbubrežne žlijezde
Polifenoli
Rezveratol Sprečava upale arterija
Kvercetin Razrjeduje krv, štiti od raka
Epikatehin Štiti od raka
Katehin Poboljšava sposobnost protjecanja krvi
Minerali i elementi u tragovima
Željezo Sudjeluje u stvaranju krvi
Jod Regulira rad štitnjače
Kalij Važan je za upravljanje radom mišića
Kalcij Jača kosti i zube
Bakar Potreban je za obnavljanje pigmenta, za jačanje imunološkog
sustava i djelovanje živčanog sustava
Magnezij Sprečava smetnje neurovegetativnog sustava
Natrij Regulira količinu vode i održava ravnomjernu količinu
kiselina i lužina u tijelu

Energetske i hranjive vrijednosti vina
Bijelo vino Suho Polusuho Slatko Odabrano Mlado
vino
Energija 68 kcal/ 70 kcal/ 72 kcal/ 90 kcal/ 78 kcal/
264 kl 293 U 301 kl 376 kl 326 kl
Bjelančevine 0,1 g 0,1 g 0,1 g 0,1 g 0,1 g
Ugljikohidrati 0,5 g 2,0 g 3,0 g 5,5 g 2,6 g
Monosaharidi /
disaharidi 0,5 g 2,0 g 3,0 g 5,5 g 2,6 g
Voda 88,5 g 87,0 g 86,5 g 83,5 g 93,2 g
Alkohol 9,5 g 8,5 g 8,0 g 9,5 g 4g
Minerali i
elementi u
tragovima 03 g 0,3 g 0,3 g 0,3 g 0,2 g
Natrij 3 mg 3 mg 2 mg 5 mg 3 mg
Kalij 80 mg 88 mg 82 mg 88 mg 100 mg
Kalcij 9 mg 10 mg 9 mg 14 mg 10 mg
Magnezij 9 mg 10 mg 10 mg 9 mg 8 mg
Fosfat 15 mg 8 mg 15 mg 8 mg 10 mg
Željezo 0,6 mg 0,6 mg 0,6 mg 0,6 mg 0,4 mg
Cink trag. trag. trag. trag. trag.
Bakar trag. trag. trag. trag. trag.
Selen trag. trag. trag. trag. trag.
Vitamini
Tijamin u trag. u trag. u trag. u trag. 0,01 mg
Riboflavin 0,01 mg 0,01 mg 0,01 mg 0,01 mg 0,01 mg
Vitamin B6 0,02 mg 0,01 mg 0,01 mg 0,01 mg 0,01 mg
Folna kiselina u trag. u trag. u trag. u trag. u trag.
Vitamin C 0,05 mg 0,05 mg 0,03 mg 0,05 mg 1 mg

Sastav vina je sljedeći
Jedna litra vina (vidljivo iz tablice) prosječno sadrži 850 grama vode, katkada malo neprovrela šećera, 60 do
100 grama etilnog alkohola, malo glicerina, kiseline, trijeslovine ili tanin (crno vino), vitamine, polifenole
i flavonoide. Osim toga, u jednoj litri bijelog vina ima 20 do 130 miligrama metilnog alkohola, a u crnom vinu 50 do 250 miligrama. Tu, obično otrovnu tvar u vinu, neutralizira svojim djelovanjem
etilni alkohol.

Prednosti umjerenog uživanja alkohola su:
Za probavu
Pojačano lučenje sline i enzima. Tako se potiče tek i poboljšava cirkulacija u probavnim organima.
Ubrzavaju se razgradnja hrane i primanje hranjivih tvari. Probava se, općenito, poboljšava.
Za disanje
Sire se krvne žile organa za disanje. Povećava se količina udahnuta zraka.
Za srce i krvotok
Šire se krvne žile, pojačava se protok krvi kroz srce. Smanjuje se opasnost od krvnih ugrušaka, a
vino pozitivno djeluje i na krvni tlak.
Za mišiće
Sire se krvne žile i u mišićima, što pojačava njihovu sposobnost.
Na koži
Pojačana prokrvljenost, jača otpornost stanica kože, daje osjećaj topline, a ten postaje ružičast. Na
spolne žlijezde
Potiče se rad spolnih žlijezda i smanjuje smetnje.
Za bubrege, mjehur i jetru
Uslijed pojačane prokrvljenosti ti organi bolje rade i jače izlučuju otrovne tvari.
Za mozak
Sprečava se slabljenje rada mozga. Opskrba kisikom znatno se povećava, a tako se povećava i sposobnost
misaonog sustava.
Istraživanja su ukazala na posebnu važnost polifenola. Kod vina polifenoli potječu iz ljuske, koštica
i peteljki grozdova. Polifenoli su, ustvari, imunološki sustav vinove loze, a alkohol u vinu potiče primanje
korisnih polifenola putem naših crijeva. Polifenolske veze mogu pri dozrijevanju izazvati kemijsku
reakciju. Tako one određuju boju, miris i okus pojedine sorte vina.
Velika važnost polifenola u vinu je njegovo djelovanje kao oksidansa. Polifenoli u stanicama tijela
sprečavaju neželjene i opasne reakcije kisika koje uzrokuju nastanak niza bolesti. Takvim reakcijama
kisika nastaju štetni slobodni radikali - molekule kojima nedostaje jedan elektron. Radikali ga nastoje
uzeti negdje drugdje u tijelu te tako izazivaju prave lančane reakcije. Struktura stanice oštećuje se djelovanjem
slobodnih radikala.
Suvremena medicina polazi od toga da su lančane reakcije, izazvane slobodnim radikalima, odgovorne
za nastajanje srčanih bolesti i raka i prerano starenje tjelesnog sustava. Za nastajanje slobodnih

radikala odgovorni su mnogi otrovi iz okoliša, zarazne bolesti, cigaretni dim i radioaktivna zračenja.
Vitamini, koji se nalaze u vinu, također djeluju kao antioksidansi a osobito tako djeluju vitamini
E, C i beta karoten te kemijski element selen. U usporedbi s voćem, povrćem i sokovima, vino sadrži
poznatu »veliku četvorku«: rezveratol, kvercetin, katehin i epikatehin.
Rezveratol je prirodni sastojak vina koji sprečava napad gljivica. Nalazi se u bijelom i nešto više u
crnom vinu. Rezveratol je tvar u vinu zbog koje ono od davnina ima najveći ljekoviti učinak. Osim
toga rezveratol snižava štetni kolesterol u krvi, a povećava korisni kolesterol, smanjuje opasnost nastajanja
krvnih ugrušaka i štiti od upala unutrašnjih stijenki arterija.
Kvercetin je polifenol koji također djeluje kao antioksidans i tako štiti od slobodnih radikala.
Kvaščeve gljivice u vinu pretvaraju kvercetin u oblik koji se vrlo dobro apsorbira u organizmu, zaustavlja
rak i potiče protok krvi kroz tijelo.
Epikatehin se u američkim istraživačkim laboratorijima godinama ispitivao i provjeravao. Dokazano
je da je antioksidans i da djeluje protiv raka. U vinu se nalazi u razmjerno velikim količinama.
Katehin se u vinu nalazi u velikoj količini. Također je antioksidans i sprečava nastajanje krvnih
ugrušaka.
KOLIKO SMIJEMO POPITI
Vrlo je važno da pouzdano utvrdimo dnevnu dozu prema medicinskim kriterijima i to:
A) Francuska medicinska akademija smatra da je dnevna količina alkohola (doza) koju svaki čovjek
bez opasnosti smije popiti po l gram na kilogram tjelesne težine. To bi za muškarca teška 75 kilograma
(znači 75 g alkohola) iznosilo skoro jednu litru vina s oko 11 posto alkohola.
B) Liječnici u SAD-u i Njemačkoj ne preporučuju na dan više od 20 grama čistog alkohola za
žene i 30 grama za muškarce. To kod prosječnog sadržaja alkohola od deset do jedanaest posto iznosi
na dan oko dvije čašice od l dl vina za žene i tri čašice od l dl vina za muškarce.
C) Britansko ministarstvo zdravlja dalo je službena pravila o uživanju alkoholnih pića pod nazi
vom »Sensible Drinking - Guidelines«. U tim pravilima navedena je količina koja daje zdravstvene pre
dnosti i ne treba se bojati negativnoga djelovanja. To je 24 grama alkohola na dan za žene i 32 grama
za muškarce. Za vino s 11-12 % udjelom alkohola ta je količina oko 2,5-3 dl na dan za žene, te oko 4
dl na dan (2 čaše) za muškarce. Te vrijednosti počivaju na najnovijim znanstvenim spoznajama a
objavljene su 1995. godine. To su potpuno sigurne doze alkohola.
Kao što je vidljivo iz zadnja dva (B i C) mišljenja medicinske struke ipak postoji bitna razlika (u
odnosu na A).
Preporuka autora je da vaš izbor bude manja dnevna doza, ali ako ne smijete piti vino iz zdravstvenih
razloga u daljem tekstu te razloge navodimo (temeljem medicinskih indikacija):
- Alkohol je otrov za djecu! Djeci ga ne preporučujem.
- Trudnice bi se također trebale odreći pijenja alkohola. U nerođena djeteta mogu još u majčinu
tijelu nastati duševna i tjelesna oštećenja ako majka tijekom trudnoće pije alkohol. Isto važi i tijekom
dojenja.
- Osoba koja boluje od čira na želucu ili dvanaesniku ne bi trebala piti vino. Postoji opasnost
da se pod utjecajem vinske kiseline bolest još pogorša.
- Kod upale gušterače (pankreatitisa) ili upale jetre vino je potpuno zabranjeno.
27
- Osobi koja boluje od hemoroida crno vino može pod određenim uvjetima pogoršati tegobe.
Crno vino utječe na proširenje krvnih žila.
—Pri pojačanu radu štitne žlijezde alkohol je, dakle i vino, u osnovi zabranjeno. Razlog: alkohol,
koji dodatno utječe na rad štitnjače, mogao bi izazvati jako lupanje srca.
—Osobe koje boluju od uloga (gihta) ne bi trebale piti ni šampanjac ni crno vino. Ta alkoholna
pića mogu izazvati bolne napadaje.
- Visoki krvni tlak može biti posljedica prevelikog uzimanja alkohola. Umjereno pijenje vina sni
žava krvni tlak!

Medicinska vina za razna oboljenja su:
vinum aromaticum (aromatično vino),
vinum antichloroticum (vino za liječenje bljedoće),
vinum tartari emetici (vino za povraćanje),
vinum chinae (kinavino), vinum diureticum
(diuretično vino), vinum chinae ferratum
(željezno kinavino), vinum stomachicum
(vino za jačanje želuca), vinum Absinthi
(pelinovo vino) itd.

Neko se ljekovito bilje može močiti (macerirati) u vinu, jer time se, pod određenim preduvjetima,
povećava njegova ljekovitost, a osim toga u vino se mogu staviti i raznovrsni plodovi pa se dobiju razna
vina, kao na primjer vino od borovnice, bazge, ribiza, brusnice i dr.
Kao najjače sredstvo za jačanje daje se katkada, naročito slabim bolesnicima koji se oporavljaju, i
pjenušavo vino, no sadržaj ugljične kiseline mora nastati od prirodnog vrenja. Jeftina pjenušava vina,
kojima se dodaje na umjetan način izrađena ugljična kiselina, ne mogu se upotrebljavati u te svrhe.
Vinska žesta (alkohol 9,6%): u službenoj upotrebi nazvana Spiritus vini, dobiva se destilacijom
vina te se upotrebljava kao sredstvo za otapanje mnogih lijekova, a u razrijeđenom stanju (70%) i za
čišćenje rana. Razrijeđena vinska žesta veoma je dobra kao oblog ili kao sredstvo za pranje bolesnika
koji su prisiljeni dugo ležati i koji su uslijed dugog ležanja dobili rane po tijelu (dekubitus).
Malo razrijeđena (70%), i ugrijana vinska žesta. upotrebljava se za liječenje opekotina; svježe se rane
od opeklina navlaže tako pripremljenom vinskom žestom. To vlaženje treba ponavljati dok se bolovi ne smanje.
Oblozi s razrijeđenom vinskom žestom nisu djelotvorni ako je na opekotinu prije toga stavljena hladna
voda, što je potpuno krivo u liječenju ovakvih rana.
Najrazličitije ljekovito bilje stavlja se u vinsku žestu za unutarnju i vanjsku upotrebu: brđanka, srčanik,
komorač, borovnica, crni ribiz, iđirot, trešnje i višnje, kim, orah, brusnica, borovica i pelin.
Detaljnije o tome u drugom dijelu knjige.
Vinski ocat: U službenoj upotrebi (Acetum vini) dobiva se octenim vrenjem iz dobroga vina. Vinski
ocat hladi i steže, umiruje proljeve i krvarenja, bilo da se pije razrijeđen, bilo da se stavlja kao oblog.

Svi navodi su iz knjige Emila Kerseka "Lekovito bilje u vinu i rakiji" ili Kako mozete sami pripraviti lekovite eliksire i travarice.Skinula sam je negde sa neta

VAAAUUUUUUUU!!!!!!! luka_0407 sjajan post! Moja drugarica sluđenica će se oduševiti ( u poverenju....psssst... ona obožava VINO)
Sluđenice citiram te još jednom VAAAUUUUUUUU!!!!!!!