kako se i dal' se trihinela moze preneti sa coveka na coveka
Moderatori: vlada99, mr ph. Silvio, ModeratA, moderato, admin
-
bandzulaja
- Novi član
- Postovi: 2
- Pridružio se: Pet Feb 06, 2009 10:10 am
- Koliki je zbir brojeva cetiri i pet: 5
- Lokacija: Beograd
kako se i dal' se trihinela moze preneti sa coveka na coveka
Zanima me dal' se "trihinela" moze preneti polnim putem?
-
tamaraft
- Stalni član
- Postovi: 6556
- Pridružio se: Uto Mar 25, 2008 1:32 pm
- Koliki je zbir brojeva cetiri i pet: 5
- Lokacija: Planeta Zemlja
TRIHINELOZA
Kada se govori o trihinelozi u literaturi se najčešće kao uzročnik označava Trichinella spiralis, međutim i neke druge vrste trihinela mogu izazvati oboljenje. Najtočnija definicija bila bi da je trihineloza bolest ljudi i životinja uzrokovana parazitima koji pripadaju klasi nematoda (Nematodes), potklasi afazmidija (Aphasmidia), redu trihineloida (Trichinellloidea), familiji trihinela (Trichinellae). Prema tome, uzročnik trihineloze nije uniforman parazit, već obuhvata veći broj vrsta i podvrsta.
Iako se u znanstvenim krugovima još uvek vode diskusije o klasifikaciji različitih izolata trihinela, kao i njihovoj nomenklaturi, najšire je prihvaćena podela prema Pozio-u (1992) na osam dobro diferenciranih genotipskih varijanti, pri čemu se pet smatraju posebnim vrstama (T. spiralis, T. pseudospiralis, T. britovi, T. nativa i T. nelsoni), a tri podvrstama u okviru ovih vrsta (izolati iz Tanzanije i Kenije; izolati iz Pensilvanije i Montane). U našim krajevima dominantna je T. spiralis.
Trihinela je mali valjkasti crv. Mužjak je manji od ženke i dužina mu se kreće između 1,4 i 1,6 mm, a širina mu iznosi oko 0,04 mm. Ženka je dužine 3-4 mm i širine oko 0,06 mm. Organe za parenje mužjaka čine dva para izraštaja položenih bočno od kloake. Između ovih izraštaja nalaze se dva para papila. Unutrašnjost mužjaka je skoro sasvim ispunjena cijevasto građenim testisom. Vulva ženke se nalazi u visini jednjaka u prvoj petini tijela. Ženka je viviparna (rađa žive mladunce - larve). Ženka ima dugu matericu koja ispunjava tjelesnu šupljinu. Zadnji dio materice sadrži jajašca u raznim stadijumuma razvoja, dok se u prednjem dijelu nalaze slobodne larve. Razvoj od jajeta do slobodne larve traje tri dana.
Kada čovek ili životinja pojedu meso u kome se nalaze učahurene (inkapsulirane) larve trihinele, one se pod uticajem sokova digestivnog trakta oslobađaju svojih čahura i brzo rastu. U crijevima sazrijevaju u spolno zrele mužjake i ženke i tamo se hrane tkivnim sokom, koristeći kisik iz tkiva.
Nekoliko dana nakon infekcije dolazi do parenja muških i ženskih trihinela. U početku je broj muških i ženskih trihinela jednak, dok se kasnije broj mužjaka smanjuje. Prema nekim podacima, mužjaci uginu već nakon 6-7 dana od oplođavanja ženki, a prema drugim, 10 do 14 dana nakon infekcije u crevu mogu se naći isključivo ženke, koje mogu živeti 5-6, pa čak i do 12 nedelja. Oplođene ženke se zabadaju duboko u sluzokožu tankog creva i tamo, u podsluzokoži, izbacuju larvice valjkastog oblika, duge 0,08-0,12 mm, a široke 0,005-0,006 mm. Ženke počinju izbacivati larvice najranije 4-7 dana nakon infekcije. Reproduktivni period trihinele traje 2-3 meseca, tijekom koga jedna ženka može izbaciti i do 15000 larvi. Kada ženke završe sa izbacivanjem larvi, one uginu.
Larvice se iz crevnog zida šire po celom organizmu na tri načina: preko portalnog krvotoka, putem limfe i direktnom migracijom kroz vezivno tkivo i telesne tecnosti. Kada putem krvi dođu u krvne kapilare koji se nalaze u mišićima, larvice probijaju zid kapilara i dolaze u vezivno tkivo mišića, migrirajući sve dalje dok ne dođu do mišićnog vlakna. Ove larvice, tzv. putujuće trihinele, nisu još dovoljno zrele da bi mogle izazvati infekciju u organizmu drugog domaćina.
Putujuća trihinela probija ovojnicu (sarkolemu) mišićnog vlakna, ulazi u samo mišićno vlakno, gde nastavlja svoj rast i razvoj. Pri tome, ona, svojim prisustvom, kao i toksičnim produktima svoga metabolizma izaziva degeneraciju mišićnog vlakna, zbog čega vlakno gubi poprečnu prugavost, što je jedna od karakterističnih promjena. Posle 15-20 dana mišićna trihinela dostiže dužinu od oko 0,8-1 mm i širinu oko 0,03 mm. Sarkolema se širi, a trihinela se u vlaknu savija u obliku spirale, osmice, slova S ili na neki drugi način.
Krajem prvog i tijekom drugog meseca oko trihinele počinje se stvarati kapsula, koja je krajem trećeg meseca potpuno oformljena. U jednoj kapsuli se obično nalazi jedna, a ponekad dve ili tri trihinele.
Kapsula je oblika limuna, dužine oko 0,5 mm i širine oko 0,25 mm. U početku je prozirna, ali kod dobro utovljenih svinja za 6-8 nedelja posle infekcije dolazi do nagomilavanja masnih ćelija na polovima kapsule. Posle 5-6 meseci počinje zakrečavanje kapsule, a završava se nakon 16-18 meseci. Ako te tvari nisu prodrle u tjelo trihinele ona može ostati živa i do 40 godina.
Trihinela se razvija u poprečno prugastim mišićima koji su najaktivniji tijekom života životinje i koji su dobro opskrbljeni kiseonikom. To su, pre svega, mišićni dio dijafragme, jezik, žvakaći mišići, međurebarni mišići, mišići grla, vrata, oka itd.
Dijagnoza se postavlja na osnovi karakterističnih kliničkih simptoma bolesti (povišena temperatura, bolovi u mišićima, edem kapaka) te na osnovi podataka o konzumiranju potencijalno zaraženog mesa. Ako je zaraženo meso dostupno, može se i trihineloskopski pregledati.
U krvnoj slici bolesnika imamo karakteristične promjene (povišene vrijednosti leukocita, s povećanim brojem eozinofila u diferencijalnoj krvnoj slici, te povišenje vrednosti mišićnih enzima). Za potvrdu bolesti mogu se koristiti i serološki testovi, koji postaju pozitivni tek tokom treće nedelje bolesti, a mogu ostati pozitivni nekoliko godina.
U obolela čoveka ličinke se mogu dokazati u toku tkivne faze u invadiranom mišiću. Hirurškim se zahvatom uzima uzorak mišića bicepsa koji se zatim pretražuje ili trihineloskopski ili pomoću digestije. Od imunobioloških testova primenjuju se serološke reakcije flokulacije, vezanja komplementa, precipitacije u agar-geldifuziji i slične antigenom pripravljenim ekstrakcijom iz ličinki trihinele. U novije se vreme sve više koriste serološki testovi s obilježenim protutijelima (test imunofluorescencije i imunoenzimski test), a u dijagnostici može biti korisno i izvođenje kožnoga alergijskog testa alergenom koji je takođe pripravljen od ličinki.
Trihineloza se u prirodi održava u okruženju koji čine divlje životinje i glodari (silvatični ciklus), odnosno domaće životinje i glodari (sinatropni ciklus). Ova dva ciklusa nisu potpuno odvojena, već se često preklapaju.
Divlje životinje, naročito mesojedi i svaštojedi, među kojima je trihineloza dosta rasprostranjena, zaražavaju se međusobno jedući leševe drugih životinja, pa i leševe vlastite vrste. Ako se svinje drže i gaje u slobodnoj prirodi (ekstenzivan način držanja svinja), uvek postoji opasnost da one naiđu na leš neke divlje životinje, da ga pojedu i zaraze se trihinelom. Sasvim je razumljivo da meso ovih životinja može biti vrlo opasno za čovkeka koji ga upotrjebi kao hranu. Ako se u područjima u kojima postoje žarišta trihineloze vrši još i nekontrolirano klanje svinja, a otpaci od klanja razbacuju, ona mogu postati stalan izvor trihineloze.
I domaći glodari imaju veliki značaj u širenju ove bolesti. Odavno se zna da je pacov osnovni domaćin i rezervoar trihineloze - on u sebi ovog parazita održava ili ga prenosi na drugog štakora (kanibalizam kod štakora je raširen). Od pacova se zaražavaju svinje, a od svinja čovjek.
Čovjek se obično zarazi jedući nedovoljno kuvano ili pečeno, a najčešće nepropisno sušeno mesa zaražene svinje. Ređe se javljaju manje epidemije vezane uz uživanje mesa divlje svinje ili medveda.
Trihineloza se može prenjeti sa zaražene na zdravu svinju i onda kada se zdrave svinje hrane neprokuhanim klaničnim otpacima koji potiču od trihineloznih svinja.
Preventivne (premortalne) mere imaju za cilj sprečavanje zaražavanja životinja sprovođenjem postupaka koji umanjuju ili potpuno neutraliziraju moguće faktore nastanka oboljenja. Ove mere obuhvaćaju:
-termičku obradu klaničnih otpadaka ili pomija, jer u suprotnom oni predstavljaju potencijalni izvor zaraze za životinje i glodare koji ih konzumiraju,
-sistematsku deratizaciju,
-propisno neškodljivo uklanjanje leševa,
-informiranje proizvođača, potrošača i lovaca o ovom oboljenju.
Primjena specifičnih lekova za prevenciju, odnosno lečenje životinja, kao i primjena vakcina, bila bi idealna. Međutim, sprovođenje prevencije vakcinacijom za sada nije moguće jer vakcine, koja bi pouzdano osigurala imunitet životinja, zasada nema. S druge strane lečenje obolelih životinja medikamentima bilo bi moguće samo onda, kada bismo znali tačno vreme zaražavanja.
Dve, za sada najznačajnije mere u iskorenjivanju ovog oboljenja bi bile sistematska deratizacija, odnosno neškodljivo uklanjanje leševa i klaničnih konfiskata. Kod sprovođenja deratizacije, naročito u zaraženim područjima, posebnu pažnju treba obratiti na osiguravanje objekata. Ako se ono ne izvede kako treba, u prvo vreme može doći do povećanja broja obolelih svinja i drugih oboljelih domaćih životinja, pošto pod uticajem otrova, omamljeni ili mrtvi mišoliki glodari i štakori završavaju kao njihova hrana.
Kada se govori o trihinelozi u literaturi se najčešće kao uzročnik označava Trichinella spiralis, međutim i neke druge vrste trihinela mogu izazvati oboljenje. Najtočnija definicija bila bi da je trihineloza bolest ljudi i životinja uzrokovana parazitima koji pripadaju klasi nematoda (Nematodes), potklasi afazmidija (Aphasmidia), redu trihineloida (Trichinellloidea), familiji trihinela (Trichinellae). Prema tome, uzročnik trihineloze nije uniforman parazit, već obuhvata veći broj vrsta i podvrsta.
Iako se u znanstvenim krugovima još uvek vode diskusije o klasifikaciji različitih izolata trihinela, kao i njihovoj nomenklaturi, najšire je prihvaćena podela prema Pozio-u (1992) na osam dobro diferenciranih genotipskih varijanti, pri čemu se pet smatraju posebnim vrstama (T. spiralis, T. pseudospiralis, T. britovi, T. nativa i T. nelsoni), a tri podvrstama u okviru ovih vrsta (izolati iz Tanzanije i Kenije; izolati iz Pensilvanije i Montane). U našim krajevima dominantna je T. spiralis.
Trihinela je mali valjkasti crv. Mužjak je manji od ženke i dužina mu se kreće između 1,4 i 1,6 mm, a širina mu iznosi oko 0,04 mm. Ženka je dužine 3-4 mm i širine oko 0,06 mm. Organe za parenje mužjaka čine dva para izraštaja položenih bočno od kloake. Između ovih izraštaja nalaze se dva para papila. Unutrašnjost mužjaka je skoro sasvim ispunjena cijevasto građenim testisom. Vulva ženke se nalazi u visini jednjaka u prvoj petini tijela. Ženka je viviparna (rađa žive mladunce - larve). Ženka ima dugu matericu koja ispunjava tjelesnu šupljinu. Zadnji dio materice sadrži jajašca u raznim stadijumuma razvoja, dok se u prednjem dijelu nalaze slobodne larve. Razvoj od jajeta do slobodne larve traje tri dana.
Kada čovek ili životinja pojedu meso u kome se nalaze učahurene (inkapsulirane) larve trihinele, one se pod uticajem sokova digestivnog trakta oslobađaju svojih čahura i brzo rastu. U crijevima sazrijevaju u spolno zrele mužjake i ženke i tamo se hrane tkivnim sokom, koristeći kisik iz tkiva.
Nekoliko dana nakon infekcije dolazi do parenja muških i ženskih trihinela. U početku je broj muških i ženskih trihinela jednak, dok se kasnije broj mužjaka smanjuje. Prema nekim podacima, mužjaci uginu već nakon 6-7 dana od oplođavanja ženki, a prema drugim, 10 do 14 dana nakon infekcije u crevu mogu se naći isključivo ženke, koje mogu živeti 5-6, pa čak i do 12 nedelja. Oplođene ženke se zabadaju duboko u sluzokožu tankog creva i tamo, u podsluzokoži, izbacuju larvice valjkastog oblika, duge 0,08-0,12 mm, a široke 0,005-0,006 mm. Ženke počinju izbacivati larvice najranije 4-7 dana nakon infekcije. Reproduktivni period trihinele traje 2-3 meseca, tijekom koga jedna ženka može izbaciti i do 15000 larvi. Kada ženke završe sa izbacivanjem larvi, one uginu.
Larvice se iz crevnog zida šire po celom organizmu na tri načina: preko portalnog krvotoka, putem limfe i direktnom migracijom kroz vezivno tkivo i telesne tecnosti. Kada putem krvi dođu u krvne kapilare koji se nalaze u mišićima, larvice probijaju zid kapilara i dolaze u vezivno tkivo mišića, migrirajući sve dalje dok ne dođu do mišićnog vlakna. Ove larvice, tzv. putujuće trihinele, nisu još dovoljno zrele da bi mogle izazvati infekciju u organizmu drugog domaćina.
Putujuća trihinela probija ovojnicu (sarkolemu) mišićnog vlakna, ulazi u samo mišićno vlakno, gde nastavlja svoj rast i razvoj. Pri tome, ona, svojim prisustvom, kao i toksičnim produktima svoga metabolizma izaziva degeneraciju mišićnog vlakna, zbog čega vlakno gubi poprečnu prugavost, što je jedna od karakterističnih promjena. Posle 15-20 dana mišićna trihinela dostiže dužinu od oko 0,8-1 mm i širinu oko 0,03 mm. Sarkolema se širi, a trihinela se u vlaknu savija u obliku spirale, osmice, slova S ili na neki drugi način.
Krajem prvog i tijekom drugog meseca oko trihinele počinje se stvarati kapsula, koja je krajem trećeg meseca potpuno oformljena. U jednoj kapsuli se obično nalazi jedna, a ponekad dve ili tri trihinele.
Kapsula je oblika limuna, dužine oko 0,5 mm i širine oko 0,25 mm. U početku je prozirna, ali kod dobro utovljenih svinja za 6-8 nedelja posle infekcije dolazi do nagomilavanja masnih ćelija na polovima kapsule. Posle 5-6 meseci počinje zakrečavanje kapsule, a završava se nakon 16-18 meseci. Ako te tvari nisu prodrle u tjelo trihinele ona može ostati živa i do 40 godina.
Trihinela se razvija u poprečno prugastim mišićima koji su najaktivniji tijekom života životinje i koji su dobro opskrbljeni kiseonikom. To su, pre svega, mišićni dio dijafragme, jezik, žvakaći mišići, međurebarni mišići, mišići grla, vrata, oka itd.
Dijagnoza se postavlja na osnovi karakterističnih kliničkih simptoma bolesti (povišena temperatura, bolovi u mišićima, edem kapaka) te na osnovi podataka o konzumiranju potencijalno zaraženog mesa. Ako je zaraženo meso dostupno, može se i trihineloskopski pregledati.
U krvnoj slici bolesnika imamo karakteristične promjene (povišene vrijednosti leukocita, s povećanim brojem eozinofila u diferencijalnoj krvnoj slici, te povišenje vrednosti mišićnih enzima). Za potvrdu bolesti mogu se koristiti i serološki testovi, koji postaju pozitivni tek tokom treće nedelje bolesti, a mogu ostati pozitivni nekoliko godina.
U obolela čoveka ličinke se mogu dokazati u toku tkivne faze u invadiranom mišiću. Hirurškim se zahvatom uzima uzorak mišića bicepsa koji se zatim pretražuje ili trihineloskopski ili pomoću digestije. Od imunobioloških testova primenjuju se serološke reakcije flokulacije, vezanja komplementa, precipitacije u agar-geldifuziji i slične antigenom pripravljenim ekstrakcijom iz ličinki trihinele. U novije se vreme sve više koriste serološki testovi s obilježenim protutijelima (test imunofluorescencije i imunoenzimski test), a u dijagnostici može biti korisno i izvođenje kožnoga alergijskog testa alergenom koji je takođe pripravljen od ličinki.
Trihineloza se u prirodi održava u okruženju koji čine divlje životinje i glodari (silvatični ciklus), odnosno domaće životinje i glodari (sinatropni ciklus). Ova dva ciklusa nisu potpuno odvojena, već se često preklapaju.
Divlje životinje, naročito mesojedi i svaštojedi, među kojima je trihineloza dosta rasprostranjena, zaražavaju se međusobno jedući leševe drugih životinja, pa i leševe vlastite vrste. Ako se svinje drže i gaje u slobodnoj prirodi (ekstenzivan način držanja svinja), uvek postoji opasnost da one naiđu na leš neke divlje životinje, da ga pojedu i zaraze se trihinelom. Sasvim je razumljivo da meso ovih životinja može biti vrlo opasno za čovkeka koji ga upotrjebi kao hranu. Ako se u područjima u kojima postoje žarišta trihineloze vrši još i nekontrolirano klanje svinja, a otpaci od klanja razbacuju, ona mogu postati stalan izvor trihineloze.
I domaći glodari imaju veliki značaj u širenju ove bolesti. Odavno se zna da je pacov osnovni domaćin i rezervoar trihineloze - on u sebi ovog parazita održava ili ga prenosi na drugog štakora (kanibalizam kod štakora je raširen). Od pacova se zaražavaju svinje, a od svinja čovjek.
Čovjek se obično zarazi jedući nedovoljno kuvano ili pečeno, a najčešće nepropisno sušeno mesa zaražene svinje. Ređe se javljaju manje epidemije vezane uz uživanje mesa divlje svinje ili medveda.
Trihineloza se može prenjeti sa zaražene na zdravu svinju i onda kada se zdrave svinje hrane neprokuhanim klaničnim otpacima koji potiču od trihineloznih svinja.
Preventivne (premortalne) mere imaju za cilj sprečavanje zaražavanja životinja sprovođenjem postupaka koji umanjuju ili potpuno neutraliziraju moguće faktore nastanka oboljenja. Ove mere obuhvaćaju:
-termičku obradu klaničnih otpadaka ili pomija, jer u suprotnom oni predstavljaju potencijalni izvor zaraze za životinje i glodare koji ih konzumiraju,
-sistematsku deratizaciju,
-propisno neškodljivo uklanjanje leševa,
-informiranje proizvođača, potrošača i lovaca o ovom oboljenju.
Primjena specifičnih lekova za prevenciju, odnosno lečenje životinja, kao i primjena vakcina, bila bi idealna. Međutim, sprovođenje prevencije vakcinacijom za sada nije moguće jer vakcine, koja bi pouzdano osigurala imunitet životinja, zasada nema. S druge strane lečenje obolelih životinja medikamentima bilo bi moguće samo onda, kada bismo znali tačno vreme zaražavanja.
Dve, za sada najznačajnije mere u iskorenjivanju ovog oboljenja bi bile sistematska deratizacija, odnosno neškodljivo uklanjanje leševa i klaničnih konfiskata. Kod sprovođenja deratizacije, naročito u zaraženim područjima, posebnu pažnju treba obratiti na osiguravanje objekata. Ako se ono ne izvede kako treba, u prvo vreme može doći do povećanja broja obolelih svinja i drugih oboljelih domaćih životinja, pošto pod uticajem otrova, omamljeni ili mrtvi mišoliki glodari i štakori završavaju kao njihova hrana.
Zdravlje je stanje potpunog telesnog (fizičkog), duševnog (psihičkog) i socijalnog blagostanja, a ne samo odsustvo bolesti i iznemoglosti.
-
bandzulaja
- Novi član
- Postovi: 2
- Pridružio se: Pet Feb 06, 2009 10:10 am
- Koliki je zbir brojeva cetiri i pet: 5
- Lokacija: Beograd
